Şarbilax

Bu yıl 27 Mayıs 1960 Darbesinin elliüçüncü yıldönümü. Her yıldönümünde darbenin amaç ve sonuçları üzerinde uzun uzadıya tartışılır. Son yıllarda resmi devlet politakalarının giderek sorgulandığına ve kemalist devlet ideolojisinin ciddi bir şekilde köşeye sıkıştırıldığına da tanık oluyoruz. Ama darbenin yapılmasında ‘‘Kürt halkının özgürlük mücadelesi ’’ve ondan duyulan korkunun asıl nedenlerinden birisi olduğu gerçeği yeterince açıklanmış değil. Tıpkı daha sonra ki 1971 ve 1980 cuntalarında olduğu gibi... 27 Mayıs 1960 Darbesinin bu yıldönümünde, darbenin mağdurlarından Ağrı milletvekili Halis Be`yi (Öztürk) ve zulüm görmüş bütün kürt şahsiyetlerini saygıyla yad etmek için, o günlere ait bazı olayları ve anı notlarını paylaşmak istiyorum. Ama önce konuyla ilgili bir anımı anlatayım: Bir kürt olarak ben bu askeri zorbalığın mağduru olduğumda dört veya dört buçuk yaşında idim. Köyümüze siyah renkli kocaman makinelerle gelen bazı adamlar, anlamadığım bir dilde bağırarak konuşu...

Temmuz ayını Almanya’nın dışında geçirdim. 15 gün Mersin’de tatil yaptım, 15 günümü de ata-baba yurdu olan Bazîdî’de geçirdim. Bu fırsattan yararlanıp Gelîyê Zîla’yı ziyarete gittim. Bundan tahminen 40 yıl önce, ilk kez Gelîyê Zîla’ya gitmiştim. O yıllarda, Ağrı Ulusal Başkaldırısıyla ilgili bir araştırma yapıyordum. Bilgi, belge topluyor, şahitlerle röportaj yapıyordum. Amacım, bu konuda dökümanter bir kitap yazmaktı. Gelîyê Zîla, Erdîş’in 30 kilometre kuzey batısında bulunan derin bir vadidir. 1926-1930 yılları arasında cereyan eden Ağrı Ulusal Başkaldırısının en kanlı savaşı, 20 haziran-3 eylül 1930 tarihleri arasında, bu bölgede yaşanmıştı. Türt ordusu burada Kürt halkına, kelimenin tam anlamıyla bir soykırım uygulanmıştı. Köyler, ormanlar, mezralar, tarlalar yakılıp yıkılmıştı. 15.000 cıvarında sivil insan öldürülmüştü. Hamile kadınların karınları süngülerle delik deşik edilmişti. Dağlara kaçan sivil insanlar, yabani hayvanlar gibi avlanmıştı. Zîla Vadisi’nin içindeki neh...

  Kuzey Kürt siyaset gündeminin sinsi bir plan sonucu Türk parlamento seçimine  kilitlendiği, kimi Kürt siyasetçilerinde parlamento nun kıble olarak tercih edildiği  ve ulusal demokratik taleplerin unutulmaya çalışıldığı bu taftafalı günlerde, saygıdeğer  Kürt bilgesi merhum Abdul Melik Fırat tan dinlediğim anlamlı bir olayı, okurlarımla paylaşmayı gerekli görüyorum.       Xalisê Evdilmecit Begê, (Halis Öztürk) Ağrı İsyanı nın kahraman savaşçılarındandır. Yıllarca Türk ordusunun askeri operasyonlarına karşı amansızca direnmiş; her seferinde  askeri birliklerini geri püskürtmeyi başarabilen bir kişidir. Xalis Ağa, isyanın bastırılmasından sonra İran a sığınmak zorunda kalıyor. Daha sonra çıkarılan af yasasıyla Ağrı’ya dönüyor.. 1950 de, Kürt ulusal önderlerni sisteme bağlama politikası kapsamında CHP ve Demokrat Partinin konsenssus sağlanması üzerine, diğer bir çok kürt aristokratı gibi, Halis Ağa da  Ağrı’dan Milletvekili seçilir.Y...